Wat is gehoorschade?
Gehoorschade is geen overbelasting van het trommelvlies zoals sommigen denken, maar een beschadiging van de trilhaartjes in het binnenoor. ln het binnenoor zijn geen operatieve ingrepen mogelijk, wat betekent: eenmaal gehoorschade, altijd gehoorschade. Beschadigde trilhaartjes kunnen zich immers nooit herstellen.
ln extreme gevallen kan een plotseling zeer sterk geluid zoals een schot of explosie in één klap (letterlijk) je gehoor permanent beschadigen. Het hoeft echter niet in 1 klap te gebeuren, soms merken mensen opgelopen gehoorschade pas jaren later op.
Oren passen zich namelijk aan aan geluid in de omgeving. Zo merk je tijdens het uitgaan meestal enkel de eerste 10 minuten dat de muziek te luid staat. Na een tijdje passen je oren zich aan aan deze luide omgeving. Zo loop je heel gemakkelijk schade op. Dit kan je zelf testen: neem je oordoppen maar eens uit tijdens een optreden of event.
Gehoorschade en/of tinnitus is niet alleen enerverend en slecht voor je oren, maar kan ook leiden tot sociaal isolement, depressies en arbeidsongeschiktheid. Er zijn zelfs gevallen van zelfmoord gedocumenteerd.
Waarom is lawaai extra schadelijk als je onder invloed bent?
De kleine spiertjes aan de gehoorbeentjes in het middenoor fungeren als een natuurlijke bescherming tegen teveel lawaai. Indien geluid luider wordt dan ca. 80 dB, treed de “akoestische reflex” op: de spiertjes spannen zich aan waardoor de trilling minder heftig wordt overgebracht op de gevoelige trilhaartjes van het slakkenhuis.
Echter, deze spiertjes hebben wel een reactietijd, die bij alcohol of drugsgebruik sterk vermindert. Daarom kan de transient van een snare bijvoorbeeld nog op volle sterkte doordringen in het slakkenhuis en meer schade aanrichten, dan normaal het geval zou zijn.
Risicobeperkende tips
- Moet je op een festival of fuif roepen om jezelf verstaanbaar te maken, dan staat het volume te hard en breng je je oren schade toe.
- Meten = weten: controleer het aantal decibels via een decibelmeter-app op je smartphone.
- Neem een ‘oorpauze’: geef je oren af en toe rust op een stillere plek. Niet alleen het geluidsniveau van een concert/fuif , maar ook de zogenaamde ‘blootstellingsduur’ speelt een rol. Neem pauzes in een rustige omgeving: 10 minuten elke 45 minuten, of een half uurtje elke 2 uur. Ga je naar een fuif of optreden, doe het dan achteraf 24 uur wat stiller.
- Draag oorbeschermers die het geluid naar een veilig niveau terugbrengen. Ze beschermen niet alleen je oren, de muziek klinkt ook aangenamer doordat je de verschillende nuances in de muziek beter hoort.
- Bezoek je regelmatig fuiven, concerten of festivals? Dan investeer je best in goede en op maat gemaakte oordopjes. Vraag steeds dat de oordopjes voor aankoop grondig getest worden of ze het oor voldoende afsluiten.
- Hoe dichter je staat bij de geluidsbron, hoe meer decibels je oren kunnen bereiken. Bovenop luidsprekers klimmen, of er pal gaan voorstaan is geen goed idee.
- Hou rekening met je fysieke toestand: wanneer je vermoeid bent zijn je oren gevoeliger
- Draag zorg voor je gezondheid: vermoeidheid, roken, alcohol consumeren en andere drugs verzwakken je aandacht en maken delicate structuren in je oren meer vatbaar voor gehoorschade.
Oordoppen
Sinds 1 januari 2013 gelden nieuwe geluidsnormen voor muziekactiviteiten. Zo zijn organisatoren van muziekactiviteiten onder meer verplicht gratis oordoppen ter beschikking te stellen als het geluid 95 dbA of hoger is. Ze moeten het geluidsniveau ook continu meten.
Schuimpjes zijn het goedkoopst
De klassieke versie is geel en cilindervormig, die je een beetje moet kneden om in de gehoorgang te passen. Daar zetten ze weer uit en dan houden ze bijna al het geluid tegen. Dat is handig voor drilboren of andere herrie, maar niet om muziek mee te luisteren. Goede oordoppen dempen niet alle frequenties van het geluid op dezelfde manier, zodat je de muziek nog goed kan horen. Maar schuimpjes dempen alles, vooral de hogere frequenties, zodat je vooral laag gebrom blijft horen. Het is echter beter dan niets en op de meeste festivals en in veel zalen kun je ze kopen of zijn ze zelfs gratis.
Lamellen zijn beter
Betere oordoppen hebben lamellen, die bestaan uit laagjes. Zo zitten ze ‘vacuum’ in het oor, sluiten ze het oor goed af en komt de muziek door het midden binnen, waar een filter zit. In veel concertzalen hangen automaten met deze variant voor een euro of drie. Die heeft een vast filter dat zeker geen kraakhelder geluid geeft, maar laten een stuk beter muziek door dan schuimpjes. Ze zitten comfortabel, en de filter is proper te maken en vervangbaar. Ze zitten vaak in een handig doosje om op te bergen. Prima keuze voor wie regelmatig concerten bezoekt.
En op maat gemaakt is het best
De beste oordopjes zijn deze die je op maat laat maken. Die passen vanzelfsprekend altijd perfect en hebben de beste filters, waarmee je de muziek het beste kan horen. Die filters kun je weer vervangen met nieuwe, die je ook los kunt kopen als je smaak, gehoor of voorkeur verandert. Op maat gemaakte doppen zijn echter niet goedkoop. Wil je oordoppen op maat laten maken, kan je best eens informeren bij je ziekenfonds. Afhankelijk van je ziekenfonds heb je recht op bepaalde korting.
Decitabel
Hieronder vind je een decibelschaal terug die aangeeft hoeveel kans je loopt op gehoorschade, als je je vaak blootstelt aan de aangegeven geluidssterkte:
Als je objectief het volume wil meten kan je gebruik maken van een decibel app.
| hoe hard | wanneer schade? | waar |
| 120 dB | direct* | Dance events, club, concert, mp3-speler |
| 110 dB | direct* | Dance events, club, concert, mp3-speler |
| 100 dB | na 5 minuten | Dance events, club, concert, mp3-speler |
| 95 dB | na 15 minuten | Club, concert, mp3-speler |
| 92 dB | na 30 minuten | Club, concert, mp3-speler |
| 89 dB | na 1 uur | Een voorbijkomende zware vrachtwagen |
| 86 dB | na 2 uur | Een voorbijrazende trein |
| 83 dB | na 4 uur | Verkeerslawaai |
| 80 dB | na 8 uur | Stadslawaai |
| 77 dB | geen | Luidruchtige gesprekken |
* Met direct wordt bedoeld dat de trilharen direct beschadigen, ook al merk je daar misschien nog niets van.
